Tysdag 8. april
Opningsføredraget
Framtidstru: Om verdien av det varige i all endring.
Sturla J. Stålsett er professor i diakoni, religion og samfunn ved MF vitskapleg høgskole. Han var generalsekretær i Kirkens Bymisjon frå 2006 til 2014, og styreleiar i Frivilligheit Norge frå 2014 til 2017. Stålsett leia arbeidet med NOU 2013:1 Det livssynsopne samfunn. Ei heilskapleg tru- og livssynspolitikk (Stålsett-utvalet). Frå 1. august 2025 er han rektor ved MF vitskapleg høgskule. Er også gitarist, songar og låtskrivar, og har gjeve ut fleire album med eigen musikk.
Forteljinga om Noreg i 2050 - og reisa dit
Håp skapar handling, kva er eigentleg forteljinga om Noreg?
Skal me lukkast i den grøne omstillinga må me gje folk og bedrifter eit felles og positivt framtidsbilete.
- Ei framtid som er trygg, god og morosam å leva, bu og jobba i.
- Eit Noreg som har ei tydeleg grøn leiartrøye, og er eit attraktivt land å investera i og besøka.
- Eit land der nye næringar og verksemder blømer.
I ei tid med minkande klimaengasjement og klimatrøttheit treng me ei ny og betre forteljing om framtida. Korleis ynskjer Noreg og Voss å posisjonera seg, og kva er forteljinga vår mot 2050? Bjørn Kjærland Haugland innleiar, og leiar ein samtale med panelet under.
Lunsj
Kortreist mat som gjer deg glad
Kvar og korleis skal me bygga?
Kan me redusera klimaavtrykket på byggeplassen med enkle tiltak? Kan me legga til rette for auka trivsel ved å dela meir? Og korleis skal me utvikla Voss i ei framtid med hyppige flaumar og avgrensa areal?
Frå klimadepresjon til håp
Conradi vart trekt fram som eit fyrverkeri under sesjonen «Fossilfri byggeplass er ikke svaret på alt» under årets Arendalsuka. Bodskapen var at det ikkje berre kan handla om dei store tiltaka, som fossilfri byggeplass og miljøvenleg betong, når me snakkar om grøn omstilling for bygg- og anleggsbransjen. Kaia set fokus på dei mindre og konkrete tiltaka - og trekk fram prinsippet om at mange bekkar små også monnar. Desse vil rett og slett kunna redusera klimaavtrykket til eit prosjekt langt meir enn fossifrie gravemaskiner. Bevisstgjering og haldningsendring må til for å lykkast. Målet er at du i salen skal få med deg konkrete eksempel på kva andre har lykkast med – og tips til kva som kan fungera i di eiga bedrift.
Kva vil me dela, og kor mykje?
BOB Eiendomsutvikling gjennomførte i 2023 ei stor undersøking om kva funksjonar og areal folk er villig til å dela med andre. Ein ynskte å utforska kvar grensa går for kva me kan dela, og kva som er privat. Kva kan me dela med naboen og kva kan me dela med bygda? Er det ein marknad for bustadar med fellesfunksjonar? Lars vil dela BOB sine erfaringar med utvikling og sal av prosjekt med fellesfunksjonar, der deling og sosial berekraft står i fokus.
Bustadutvikling på Voss
Klimaendringane fører til kraftigare nedbør, og me må rekna med hyppigare flaumar i framtida. Kan bustadutvikling i Voss sentrum likevel gjerast på ein forsvarleg måte? Kor elles skal me byggja når matjorda og skogane skal skånast? Med kring 1000 «tomme» hus rundt om i grendene – treng me eigentleg å bygga nytt i det heile tatt? I denne sesjonen får du innsikt i dagsaktuelle tema knytt til stads- og bustadutvikling på Voss.
Samtale
Leia av Tina Larsen. Medverkande: Føredragshaldarar med fleire.
Kaffipause
Morgondagens matsystem
Diskusjonen om mat er mangfaldig. Det handlar om alt frå klima, areal, levande grender, dyrevelferd, helse og lønsam næringsutvikling. Me set fokus på heilskapleg og berekraftig matproduksjon og den kronglete vegen frå produsent til forbrukar. Kan Voss og Hardanger gå i front og syna at «back to basic» er eit steg i riktig retning?
Matsystemet smeltar saman med helse og miljø. Krafta ligg i lokalt samarbeid.
Maten blir ikkje til i eit vakum. Me får den matkvaliteten som samfunnet og forbrukarane verdset. EU omtalar det europeiske matsystemet som dysfunksjonelt. Matsystemet gjer det rett og slett umogeleg å nå viktige mål innan miljø, helse og biologisk mangfald. For å retta opp i dette må me tena pengar på å produsera berekraftig mat.
Motkraft
Der andre snakkar om overgang til ein industri av opplevingar, går Voss mot straumen. Frå å leva av ekstremsport og reiseliv, vil me bygga tung industri. Bygda set mål å bli sentral i utviklinga av ny grøn, fornybar industri. Ikkje berre for Voss, men for heile Vestlandet. Prosjektet kan bli eit av Noregs mest innovative industrielle prosjekt, der larvar, møk og matavfall utgjer berebjelka. Det er vanskeleg, som eit maraton i motbakke. Likevel er det her me kan lukkast. Elise Sæle Dahle fortel om korleis visjonære vossingar får til sirkulærøkonomi.
Klima, natur og matproduksjon - eit berekraftstrilemma
Naturen er grunnlaget til økosystema og dei naturbaserte tenestene, men også for gode liv og berekraftige samfunn. Det globale matsystemet står for heile 30 % av menneskeskapte klimautslepp og 80 % av avskoging. Samstundes treng me mykje meir mat til ei verd med aukande befolkning – utan at det gjev meir klimautslepp eller tap av natur. Me står dermed i eit spenn mellom tre komplekse og motstridande mål – med berre ei løysing: matproduksjon som er på naturen sine premissar, og som samstundes reduserer både klimaavtrykk og belastninga på naturen. Dette krev ei meir berekraftig utvikling av landbruk og havbruk, men også nye former for matproduksjon som krev mindre areal og utnyttar lite brukte ressursar. Radikal teknologi, bruk av avfallsstraumar og industrielle symbiosar gjer dette mogleg, men det krev at me mobilisera kunnskap, næringsaktørar og forvalting til eit felles løft. NORCE har i over 30 år hatt fokus på innovative løysingar, og Hans Kleivdal vil presentere kva moglegheiter dette gjev.
Samtale
Leia av Elise Sæhle Dahle. Medverkande: Føredragshaldarar samt lokale matprodusentar, bondelaget, forbrukarar og distributørleddet.
kl. 18.00
Middag på Fleischer's Hotel
God mat, gode folk, og godt vertskap. Helle Karlsdottir underheld oss med sine nydelege songar.
Onsdag 9. april
Framtidas arbeidskraft - ein gjeng med (p)sjukt dårleg helse?
Skrikande behov for arbeidskraft og eit sjukefråvær som aukar.
Er nordmenn sjukast i verda?
Sjukefråværet i Noreg er rekordhøgt. I 2024 gjekk 40 millionar dagsverk tapt til eigenmeldt og legemeldt sjukefråvær. Redusert sjukefråvær gjer kvardagen enklare for alle: mindre press på dei som ikkje er sjukemeldt, sparar arbeidsgjevar for utgifter til vikarar, og sparar staten for store utgifter til sjukepengar.
Sterk hjerne med aktiv kropp
Tenk deg at det finst ei enkel behandling som gjer at du lev eit lengre og betre liv. Ei behandling som reduserer risikoen for hjarteinfarkt, diabetes, kreft, depresjon og demens. I tillegg gjev den betre hukommelse, stressmestring, auka kreativitet og intelligens. Behandlinga finst, og me har nytta den i tusenvis av år. Me snakkar sjølvsagt om fysisk aktivitet.
Kaffipause
Samtale: Arbeidslivet på Voss
Om arbeidsliv og rekruttering på Voss.
Samtalen vert leia av Hilde Magnusson. Medverkande:
Meistring og motstandskraft i livets utfordringar
Korleis skal me takla livet me har fått tildelt, og det faktum at livet både er urettferdig og lite forutsigbart? Med ei livslang nysgjerrigheit for mennesket koplar Reichelt kunnskap i psykiatri med praktisk erfaring frå Forsvaret. Han forstår kompleksiteten i mennesket sin psyke, og tilbyr innsikt i korleis me kan meistra dei utfordringane livet byr på.
